ابهام عجیب در سیاست حذف یارانه ارزی | کوپن یا پول نقد، کدام در راه است؟

روزنو :دولت درحالی عملیات حذف ارز ترجیحی را کلید زده است که هنوز روشن نیست پرداخت یارانه نقدی و تخصیص کالابرگ از چه زمانی آغاز می‌شود.

دولت سیزدهم که با شعار مهار تورم و حل بحران‌های اقتصادی روی‌کار آمد و وعده داد سفره مردم را به مذاکرات و احیای برجام گره نزند، وارد مرحله توجیه افکارِعمومی برای درک ضرورت حذف ارز 4200 تومانی شده است. استناد به جنگ اقتصادی یکی از مهم‌ترین دلایل مقامات دولتی است که حذف ارز 4200 تومانی را گریزناپذیر می‌دانند.

صدای اعتراض در مجلس

هرچند انتظار می‌رفت با یکدست شدن حاکمیت و همسویی و همگرایی مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه و قوه مجریه، شرایط برای حل بحران‎های اجتماعی مهیا شود اما در عمل سردرگمی مقامات دولت سیزدهم سبب شده صدای اعتراض نمایندگان مجلس نیز بلند شود. در جلسه علنی امروز دو وزیر امور اقتصادی و دارایی و وزیر جهاد کشاورزی حضور یافتند و توضیحاتی درباره برنامه دولت در حوزه آرد و نان ارائه کردند؛ بااین‌حال برخی نمایندگان، سیاست دولت در قبال این مسئله را مبهم و غیرشفاف دانستند.

حجت‌اله فیروزی، نماینده فسا، گفت: امروز شاهد افسارگسیختگی در قیمت‌ها هستیم که مردم و مجلس را نگران می‌کند، در خصوص ساماندهی یارانه‌ها باید به بحث ماهیتی آن توجه کرد که براساس قانون بودجه 1401، دولت باید یارانه‌ها را به‌گونه‌ای ساماندهی کند که قیمت‌ها مطابق شهریور سال 1400 ثابت بماند.

محمد وحیدی، نماینده بجنورد نیز در این جلسه درباره گرانی نان، گفت: مدیریت بازار باید براساس اطلاعات دقیق و اصولی باشد، اما امروز شاهدیم براساس حدسیات مدیریت صورت می‌گیرد و گزارشات با اطلاعات دقیق همخوانی ندارد.

صدیف بدری، نماینده اردبیل در مجلس درباره افزایش قیمت نان، گفت: وزرای جهاد و اقتصاد صرفاً در حوزه خود صحبت می‌کنند؛ درحالی‌که رئیس‌جمهور باید در این موضوع، قبول مسئولیت می‌کرد.

وی در ادامه با انتقاد از اینکه مسئولان دولتی زمانی‌که کار را سخت می‌بینند، می‌گویند تکلیف و مصوبه مجلس بوده است، عنوان کرد: این درحالی است که خود دولت لایحه دوفوریتی را سال گذشته برای حذف ارز ترجیحی یا همان 4200 تومانی به مجلس داد و این موضوع را صراحتاً درخواست کرد لذا باید مسئول نهایی به مجلس می‌آمد.

ابراهیم عزیز، نماینده شیراز نیز گفت: قانون مجلس صراحتاً موضوع یارانه‌ها و ارز را مشخص کرده؛ اما آنچه که امروز مشاهده می‌کنیم اجتهادی است که در رابطه با نص صریح قانون وجود دارد، قانون را با اشتهاد برخی مدیران نمی‌توانیم اجرا کنیم، چارچوب قانون کاملاً مشخص است.

درعین‌حال احسان ارکانی، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس گفته است: دولت هیچ برنامه‌ای برای حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی ندارد و این رویه گرانی و تورم دیگری را در پی خواهد داشت.

یارانه یا کالابرگ؟

باوجودی‌که مسئله هدفمندی یارانه‌ها و تغییر مکانیزم پرداخت یارانه از نان آغاز شد اما حالا صحبت از تخصیص کالابرگ برای سایر کالاها نیز هست. قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی گفته است: برای هر نفر در ماه، مقدار مشخصی از چند قلم کالای ضروری مانند مرغ، تخم‌مرغ، روغن و پنیر در نظر گرفته شده؛ مردم باید بتوانند این مقدار را با کالابرگ، به همان قیمت شهریور ۱۴۰۰ بخرند.

این درحالی است که محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری گفته است تا زمان آماده شدن مکانیزم کالابرگ، طی دو ماه یارانه نقدی به مردم پرداخت می‌شود. بنا بر اعلام وی، تصمیم بر این شد که در دو ماه اول مبلغی به صورت نقد به حساب مردم واریز شود که برای دهک‌های پایین چهارصد هزار و دهک‌های بالا سیصد هزار تومان است.

بااین‌حال، هرچند تغییر قیمت آرد برای واحدهای آزادپز کلید خورده و موجی از گرانی در بازار ماکارونی، محصولات وابسته، کیک و بیسکویت، نان فانتزی و... ایجاد کرده، خبری از پرداخت نقدی نیست و مشخص نشده مبدأ زمانی دولت برای پرداخت یارانه نقدی و سپس اعطای کالابرگ دو ماه پس از ان، چه مقطعی است.

در چنین شرایطی بازار نه‌فقط با گرانی کالاهای مرتبط با آرد و گندم که با کمبود این اقلام نیز مواجه است.

این وضعیت به بازار سایر کالاها نیز تسری یافته و گزارش‌های رسیده نشان می‌دهد روغن، شکر و اقلامی از این دست با کمبود مواجه هستند. سردرگمی دولت، شرایط را برای تحلیل آنچه پیش‌رو است دشوار کرده و به‌نظر می‎رسد هنوز تصمیم نهایی درباره راه‌های جبران مشخص نیست.